Αληθινά όπλα, καθρέπτες, τσιγκέλια και πάγκοι κρεοπωλείου. Χαρτιά εφημερίδων σε έργα ζωγραφικής και κατασκευές. Ένας Έλληνας και ένας Τούρκος καλλιτέχνης. Ο Δημήτρης Μεράντζας και ο İrfan Őnűrmen συνδιαλέγονται μέσα από τα έργα τους για την έννοια της σύγχρονης βίας με αφορμή την έκθεση «Διασταυρώσεις / Intersections», που διοργανώνει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης 2 Απριλίου έως 31 Μαΐου του 2009, στους εκθεσιακούς χώρους της Μονής Λαζαριστών.
Ο Δημήτρης Μεράντζας παρουσιάζει την ενότητα έργων «Η πραγματικότητα είναι πληροφοριοδότης της φαντασίας». Μέσα από εγκαταστάσεις, κατασκευές και έργα φωτοχημικής ζωγραφικής σχολιάζει τις αντιφάσεις και τις ακρότητες της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Βία – τρυφερότητα, αρσενικό – θηλυκό, ανθεκτικό – εύθραυστο, ανάταση – πτώση, βρώμικο – αποστειρωμένο, θύτης – θύμα, λογική – πάθος, γαλάζιο-ροζ αποτελούν τις αντιθέσεις και τις συγκρούσεις, τα αρχετυπικά δίπολα, μέσα από τα οποία ο Μεράντζας αναπτύσσει αυτήν την ενότητα.
«New Bagdat Museum» («Το Νέο Μουσείο της Βαγδάτης») και «Terror Factory» είναι οι δύο εκτεταμένες εγκαταστάσεις – περιβάλλοντα, που θα δείξει στην έκθεση ο İrfan Őnűrmen. Πρόκειται για εγκαταστάσεις, έργα ζωγραφικής, σχέδια και τρισδιάστατες κατασκευές με χαρτιά εφημερίδων. Το πρώτο συνιστά μια διαμαρτυρία και αντλεί την έμπνευσή του από τον πόλεμο στο Ιράκ, την εισβολή των Αμερικάνων, τον βομβαρδισμό του Μουσείου της Βαγδάτης, τη λεηλασία των θησαυρών και την οργανωμένη καταστροφή των αρχείων του. Όπλα και πολεμικές μηχανές είναι ο πυρήνας της συγκεκριμένης ενότητας που εκτίθενται σαν αρχαιολογικά ευρήματα σε βιτρίνες.
Το Terror Factory, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του, αναπαριστά ένα εργοστάσιο, μια «μονάδα παραγωγής» και εκπαίδευσης τρομοκρατών, οι οποίοι κηρύσσουν τον πόλεμο στις χώρες εκείνες της ιμπεριαλιστικής Δύσης που ευθύνονται για τον πόλεμο, στοχεύοντας τους ναούς και τα θησαυροφυλάκια της ιστορίας και του πολιτισμού τους, τα μουσεία.
Η διευθύντρια του Κ.Μ.Σ.Τ., Μαρία Τσαντσάνογλου αναφέρει: «Τί σχέση μπορεί να έχουν τα όπλα με τα έργα τέχνης, ο πόλεμος με τον πολιτισμό, η βία με το μουσείο; Κι όμως έχουν σχέση που ανάγεται στους αιώνες: Aπό τις εικονογραφημένες ασπίδες των Επτά επί Θήβας ως την καταστροφή των μεγάλων ιστορικών αγαλμάτων του Βούδα από τους Ταλιμπάν κι από τα περίτεχνα σπαθιά των σαμουράι ως τη λεηλασία του Μουσείου της Βαγδάτης. Οι δύο καλλιτέχνες συνδιαλέγονται με θέμα την μεταποιημένη βία και το ανακυκλωμένο μίσος και καταθέτουν προβληματισμούς σχετικά με την πληροφορία που μεταδίδεται από τα κέντρα του πολέμου προς αποστάσεις κοντινές ή μακρινές, σε αποδέκτες που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο καλούνται ή οφείλουν να διαμορφώσουν απόψεις για το γεγονός της βίας. Υπάρχει, άραγε μία πραγματικότητα ή πολλές που τροφοδοτούν με πληροφορίες τη φαντασία μας; Πόσο επιλεκτική μπορεί να γίνει η μετάδοση πληροφοριών για έναν πόλεμο; Προβληματισμοί ανάλαφροι σαν χαρτί και βαριοί σαν μολύβι».
Ο ιστορικός τέχνης του Κ.Μ.Σ.Τ., Γιάννης Μπόλης που υπογράφει την επιμέλεια της έκθεσης, εξηγεί ότι «ο Δημήτρης Μεράντζας επιχειρεί να προσεγγίσει την κοινωνική πραγματικότητα, να διερευνήσει τις αντιφάσεις και την πολυπλοκότητά της, να απεικάσει τη ζωτική του σχέση με τον κόσμο που τον περιβάλλει, να οπτικοποιήσει τα αισθήματά του, να εκφράσει την ετοιμότητα, τη θέση και την αντίσταση του σύγχρονου δημιουργού απέναντι στα προβλήματα της εποχής του, να απευθυνθεί στη μνήμη και την ιστορία, να σχολιάσει τις ακρότητες και τους διχασμούς της ανθρώπινης συμπεριφοράς, να αναφερθεί διεξοδικά σε διαφορετικές εκφάνσεις και εκδοχές της βίας, τόσο σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο όσο και μέσα σ’ ένα διαχρονικό πλαίσιο. Ο πόλεμος, η καταστροφή και ο θάνατος, η βαρβαρότητα της μαζικής και οργανωμένης βίας, η σωματική, η ψυχολογική και η συναισθηματική βία, η βία και το παιχνίδι εξουσίας και κυριαρχίας στις διαπροσωπικές και στις σχέσεις των δύο φύλων, η βία σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, η απενοχοποίηση και η νομιμοποίηση της βίας, σ’ έναν κόσμο παγιδευμένο και ανοχύρωτο, αποπροσανατολισμένο και κατακερματισμένο – όλα αυτά εμπεριέχονται και υποδηλώνονται στα έργα του Μεράντζα».
Σχετικά με τον έτερο καλλιτέχνη της έκθεσης, İrfan Őnűrmen, ο ίδιος αναφέρει «Η στέρεη τεχνική, ο παραγωγικός πειραματισμός σε μέσα και υλικά, ο στιβαρός εικαστικός προβληματισμός σε συνάρτηση με την ποιητική των εικόνων, την υποβολή και τη δύναμη της βιωμένης εμπειρίας είναι στοιχεία που οριοθετούν τη δουλειά του Onurmen. Ενός δημιουργού που εμφανίζεται εξαιρετικά καίριος ως προς τις μορφοπλαστικές του αναζητήσεις σε επίπεδο ερμηνείας, γλώσσας και επικοινωνίας του καλλιτεχνικού έργου σε σχέση με την ιδιαιτερότητα του σήμερα. Στις συνθέσεις του αναδύεται και περιγράφεται η συνάντησή του με τις κοινωνικές – πολιτικές και τις σύγχρονές του ιστορικές συνθήκες, η επαφή του με την καθημερινή ζωή –μια επαφή άλλοτε λυρική, άλλοτε ερωτική, άλλοτε βίαιη και άλλοτε κριτική.
Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, σας προκαλεί και σας προσκαλεί να περιηγηθείτε στην αίθουσα του Νέου Μουσείου της Βαγδάτης και να γνωρίσετε τα αναπάντεχα εκθέματά του, να καταδυθείτε και να βιώσετε την ατμόσφαιρα ενός Εργοστασίου Τρόμου, να διαπιστώσετε ότι τις περισσότερες φορές η Πραγματικότητα είναι Πληροφοριοδότης της Φαντασίας.
Επιμέλεια: Γιάννης Μπόλης, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελητής Κ.Μ.Σ.Τ.
Ο Δημήτρης Μεράντζας παρουσιάζει την ενότητα έργων «Η πραγματικότητα είναι πληροφοριοδότης της φαντασίας». Μέσα από εγκαταστάσεις, κατασκευές και έργα φωτοχημικής ζωγραφικής σχολιάζει τις αντιφάσεις και τις ακρότητες της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Βία – τρυφερότητα, αρσενικό – θηλυκό, ανθεκτικό – εύθραυστο, ανάταση – πτώση, βρώμικο – αποστειρωμένο, θύτης – θύμα, λογική – πάθος, γαλάζιο-ροζ αποτελούν τις αντιθέσεις και τις συγκρούσεις, τα αρχετυπικά δίπολα, μέσα από τα οποία ο Μεράντζας αναπτύσσει αυτήν την ενότητα.
«New Bagdat Museum» («Το Νέο Μουσείο της Βαγδάτης») και «Terror Factory» είναι οι δύο εκτεταμένες εγκαταστάσεις – περιβάλλοντα, που θα δείξει στην έκθεση ο İrfan Őnűrmen. Πρόκειται για εγκαταστάσεις, έργα ζωγραφικής, σχέδια και τρισδιάστατες κατασκευές με χαρτιά εφημερίδων. Το πρώτο συνιστά μια διαμαρτυρία και αντλεί την έμπνευσή του από τον πόλεμο στο Ιράκ, την εισβολή των Αμερικάνων, τον βομβαρδισμό του Μουσείου της Βαγδάτης, τη λεηλασία των θησαυρών και την οργανωμένη καταστροφή των αρχείων του. Όπλα και πολεμικές μηχανές είναι ο πυρήνας της συγκεκριμένης ενότητας που εκτίθενται σαν αρχαιολογικά ευρήματα σε βιτρίνες.
Το Terror Factory, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του, αναπαριστά ένα εργοστάσιο, μια «μονάδα παραγωγής» και εκπαίδευσης τρομοκρατών, οι οποίοι κηρύσσουν τον πόλεμο στις χώρες εκείνες της ιμπεριαλιστικής Δύσης που ευθύνονται για τον πόλεμο, στοχεύοντας τους ναούς και τα θησαυροφυλάκια της ιστορίας και του πολιτισμού τους, τα μουσεία.
Η διευθύντρια του Κ.Μ.Σ.Τ., Μαρία Τσαντσάνογλου αναφέρει: «Τί σχέση μπορεί να έχουν τα όπλα με τα έργα τέχνης, ο πόλεμος με τον πολιτισμό, η βία με το μουσείο; Κι όμως έχουν σχέση που ανάγεται στους αιώνες: Aπό τις εικονογραφημένες ασπίδες των Επτά επί Θήβας ως την καταστροφή των μεγάλων ιστορικών αγαλμάτων του Βούδα από τους Ταλιμπάν κι από τα περίτεχνα σπαθιά των σαμουράι ως τη λεηλασία του Μουσείου της Βαγδάτης. Οι δύο καλλιτέχνες συνδιαλέγονται με θέμα την μεταποιημένη βία και το ανακυκλωμένο μίσος και καταθέτουν προβληματισμούς σχετικά με την πληροφορία που μεταδίδεται από τα κέντρα του πολέμου προς αποστάσεις κοντινές ή μακρινές, σε αποδέκτες που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο καλούνται ή οφείλουν να διαμορφώσουν απόψεις για το γεγονός της βίας. Υπάρχει, άραγε μία πραγματικότητα ή πολλές που τροφοδοτούν με πληροφορίες τη φαντασία μας; Πόσο επιλεκτική μπορεί να γίνει η μετάδοση πληροφοριών για έναν πόλεμο; Προβληματισμοί ανάλαφροι σαν χαρτί και βαριοί σαν μολύβι».
Ο ιστορικός τέχνης του Κ.Μ.Σ.Τ., Γιάννης Μπόλης που υπογράφει την επιμέλεια της έκθεσης, εξηγεί ότι «ο Δημήτρης Μεράντζας επιχειρεί να προσεγγίσει την κοινωνική πραγματικότητα, να διερευνήσει τις αντιφάσεις και την πολυπλοκότητά της, να απεικάσει τη ζωτική του σχέση με τον κόσμο που τον περιβάλλει, να οπτικοποιήσει τα αισθήματά του, να εκφράσει την ετοιμότητα, τη θέση και την αντίσταση του σύγχρονου δημιουργού απέναντι στα προβλήματα της εποχής του, να απευθυνθεί στη μνήμη και την ιστορία, να σχολιάσει τις ακρότητες και τους διχασμούς της ανθρώπινης συμπεριφοράς, να αναφερθεί διεξοδικά σε διαφορετικές εκφάνσεις και εκδοχές της βίας, τόσο σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο όσο και μέσα σ’ ένα διαχρονικό πλαίσιο. Ο πόλεμος, η καταστροφή και ο θάνατος, η βαρβαρότητα της μαζικής και οργανωμένης βίας, η σωματική, η ψυχολογική και η συναισθηματική βία, η βία και το παιχνίδι εξουσίας και κυριαρχίας στις διαπροσωπικές και στις σχέσεις των δύο φύλων, η βία σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, η απενοχοποίηση και η νομιμοποίηση της βίας, σ’ έναν κόσμο παγιδευμένο και ανοχύρωτο, αποπροσανατολισμένο και κατακερματισμένο – όλα αυτά εμπεριέχονται και υποδηλώνονται στα έργα του Μεράντζα».
Σχετικά με τον έτερο καλλιτέχνη της έκθεσης, İrfan Őnűrmen, ο ίδιος αναφέρει «Η στέρεη τεχνική, ο παραγωγικός πειραματισμός σε μέσα και υλικά, ο στιβαρός εικαστικός προβληματισμός σε συνάρτηση με την ποιητική των εικόνων, την υποβολή και τη δύναμη της βιωμένης εμπειρίας είναι στοιχεία που οριοθετούν τη δουλειά του Onurmen. Ενός δημιουργού που εμφανίζεται εξαιρετικά καίριος ως προς τις μορφοπλαστικές του αναζητήσεις σε επίπεδο ερμηνείας, γλώσσας και επικοινωνίας του καλλιτεχνικού έργου σε σχέση με την ιδιαιτερότητα του σήμερα. Στις συνθέσεις του αναδύεται και περιγράφεται η συνάντησή του με τις κοινωνικές – πολιτικές και τις σύγχρονές του ιστορικές συνθήκες, η επαφή του με την καθημερινή ζωή –μια επαφή άλλοτε λυρική, άλλοτε ερωτική, άλλοτε βίαιη και άλλοτε κριτική.
Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, σας προκαλεί και σας προσκαλεί να περιηγηθείτε στην αίθουσα του Νέου Μουσείου της Βαγδάτης και να γνωρίσετε τα αναπάντεχα εκθέματά του, να καταδυθείτε και να βιώσετε την ατμόσφαιρα ενός Εργοστασίου Τρόμου, να διαπιστώσετε ότι τις περισσότερες φορές η Πραγματικότητα είναι Πληροφοριοδότης της Φαντασίας.
Επιμέλεια: Γιάννης Μπόλης, Ιστορικός Τέχνης-Επιμελητής Κ.Μ.Σ.Τ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου